Porodičnim zakonom koji je donet 2005 god. Prvi put je u oblasti porodično pravne regulative, je regulisano nasilje u porodici u čl. 197. Na ovaj način držva je na normativnom planu predvidela mehanizme borbe protiv porodičnog nasilja,određujući pojam nasilja širokom i uopštenom formulacijom po kojoj je:
Nasilje u porodici u smislu ovog zakona, jeste ponašanje kojim jedan član porodice ugrožava telesni integritet , duševno zdravlje ili spokojstvo drugog člana porodice
Nasiljem u porodici smatra se naročito :
- nanošenje ili pokušaj nanošenja telesne povrede
- izazivanje straha pretnjom ubistvom ili nanošenje telesne povrede članu porodice ili njemu bliskom licu
- prisiljavanje na seksualni odnos
- navođenje na seksualni odnos sa licem koje nije navršilo 14 godina života ili nemoćnim licem
- ograničavanje slobode kretanja ili komuniciranja sa trećim licima
- vređanje , kao i svako drugo drsko, bezobzirno i zlonamerno ponašanje
Prema opštoj odredbi čl. 10 Porodičnog zakona pravo na zaštitu od nasilja u porodici ima svako lice, ali je čl. 197 Porodičnog zakona pojam ” porodice ” za potrebe pružanja pravne zaštite od nasilja definisan tako da obuhvata veći broj različitih društvenih grupa i zajednica, čiji su članovi međusobno povezani ili su bili povezani zajednicom života, srodstvom, seksualnom vezom itd.
Članovima porodice smatraju se :
supružnici ili bivši supružnici
deca , roditelji i ostali krvni srodnici, lica u tazbinskom i adoptivnom srodstvu, lica koja vezuje hraniteljstvo
lica koja žive ili su živela u istom porodičnom domaćinstvu
vanbračni partneri ili bivši vanbračni partneri
lica koja su međusobno bila ili su još uvek u u emotivnoj ili seksualnoj
vezi, odnosno koja imaju zajedničko dete ili je dete na putu da bude
rođeno, iako nikada nisu živela u istom porodičnom domaćinstvu
U čl. 198 Zakona taksativno su predviđene mere koje sud može da odredi licu – članu porodice koji vrši nasilje u cilju sprečavanja ponavljanja nasilja i zaštite lica koja su ugrožena takvim ponašanjem.
Protiv člana porodice koji vrši nasilje , sud može odrediti jednu ili više mera zaštite od nasilja u porodici kojom se privremeno zabranjuje ili ograničava održavanje ličnih odnosa sa drugim članom porodice
Mere zaštite od nasilja u porodici su :
- izdavanje naloga za iseljenje iz porodičnog stana ili kuće , bez obzira na pravo svojine ili zakupa
- izdavanje naloga za useljenje u porodični stan ili kuću , bez obzira na pravo svojine ili zakupa nepokretnosti
- zabrana približavanja članu porodice na određenoj udaljenosti
- zabrana pristupa u prostor oko mesta stanovanja ili mesta rada člana porodice
- zabrana daljeg uznemiravanja člana porodice
Izrečena mera može trajati najviše godinu dana i može se produžavati sve dok ne prestanu razlozi zbog kojih je određena.
Meru zaštite od nasilja u porodici određuje Osnovni sud u posebnom parničnom postupku za zaštitu nasilja u porodici.
Postupak se pokreće tužbom koju može da podnese član porodice prema koje je izvršeno nasilje, njegov zakonski zastupnik, organ starateljstva i javni tužilac.
Tužba se podnosi Osnovnom sudu na čijem
području tuženi ima prebivalište ili, po izboru podnosioca tužbe, sudu
na čijem području ima prebivalište ili boravište član porodice prema
kome je nasilje izvršeno. Pored opisa mesta, vremena i načina na koji
je nasilje izvršeno u tužbi se navode dokazi ( svedoci, ranije prijave,
lekarske intervencije odnosno dostavljaju se lekarska uverenja).
U toku postupka sud može da od organa starateljstva zatraži pomoć u
pribavljanju dokaza i da iznese svoje mišljenje o svrsishodnosti
donošenja tražene mere, ukoliko organ starateljstva nije podneo tužbu.
Postupak u sporu je hitan. Sud nije vezan granicama tužbenog
zahteva, pa može odrediti meru zaštite koja nije tražena ako oceni da se
takvom merom najbolje postiže zaštita. Sud može po službenoj dužnosti
da pokrene postupak za zaštitu od nasilja u porodici u uz postupak u
bračnim sporovima , sporovima za zaštitu deteta , vršenje roditeljskog
prava, lišenja roditeljskog prava.
Prvo ročište se zakazuje i održava u roku od osam dana od dana prijema tužbe Odluka po žalbi mora da se donese u roku od 15 dana .
Žalba ne zadržava izvršenje presude.
Ukoliko lice prema kome je izrečena mera zaštite od nasilja u porodici
prekrši meru , čini krivično delo za koje se može izreći novčana kazna
ili kazna zatvora do šest meseci.
